Europejska Agencja Kosmiczna (European Space Agency, ESA) została utworzona na mocy Konwencji podpisanej w Paryżu 30 maja 1975 roku. Jest organizacją międzyrządową. Jej zadaniem jest realizacja wspólnego, europejskiego programu badania i wykorzystania przestrzeni kosmicznej. Agencja wspiera również rozwój nowoczesnego i konkurencyjnego przemysłu w państwach członkowskich.
Zadaniem ESA jest przygotowanie i wdrażanie europejskiego programu kosmicznego. Programy ESA są tak zaprojektowane, aby dowiedzieć się jak najwięcej o Ziemi, jej bezpośrednim otoczeniu, przestrzeni naszego Układu Słonecznego i wszechświata. Służą one także do rozwoju technologii i usług satelitarnych oraz wspierania europejskiego przemysłu. ESA ściśle współpracuje z organizacjami kosmicznymi poza Europą.
Celem Agencji jest zapewnianie i promowanie, wyłącznie dla celów pokojowych, współpracy pomiędzy państwami europejskimi w zakresie badań i rozwoju technologii kosmicznych oraz ich wykorzystania dla celów naukowych i tworzenia systemów operacyjnych.
ESA realizuje dwa rodzaje programów:
- programy obowiązkowe - w których wszystkie państwa członkowskie są zobowiązane do uczestnictwa. Są one finansowane ze składek państw członkowskich (ich wielkość jest proporcjonalna do dochodu narodowego poszczególnych państw). Programy te obejmują m. in. badania przestrzeni kosmicznej oraz budowę i wykorzystanie sprzętu służącego takim badaniom, programy naukowe – fizyka układu słonecznego, astronomia i fizyka podstawowa, badania technologiczne, programy edukacyjne, a pośrednictwo w przepływie informacji o programach kosmicznych państw.
- programy opcjonalne – finansowane tylko przez państwa w nich uczestniczące. Udział poszczególnych krajów jest ustalany w drodze negocjacji odrębnie dla każdego programu. Ich zakres nie jest określony w sposób wyczerpujący. Zalicza się tu między innymi budowę europejskiej rakiety nośnej, loty załogowe, robotykę i programy służące użytkowym zastosowaniom technik kosmicznych (telekomunikacja, obserwacja Ziemi, czy nawigacja satelitarna).