Dział Nauki

Sylwetki doktorów honoris causa i ciekawostki związane z ich życiem i pracą naukową prezentuje najnowszy cykl „Honorowi doktorzy WAT”. Zapraszamy po informacje o tym, co łączyło lub wciąż wiąże światowej sławy ekspertów z naszą uczelnią oraz po wiedzę na temat badań przez nich prowadzonych.

Cykl „Honorowi doktorzy WAT” znajduje się na podstronie NAUKA strony głównej Wojskowej Akademii Technicznej.

Wśród 26. uczonych, którym przyznano najwyższą godność akademicką WAT, jest dr Scott Parazyński, astronauta polskiego pochodzenia, alpinista, płetwonurek, pilot, lekarz i specjalista medycyny kosmicznej. Odbierając doktorat honorowy WAT w 2013 roku, zwrócił się do naszych studentów – pasjonatów lotnictwa: "Neil Armstrong, który jako pierwszy człowiek stanął na Srebrnym Globie, wcześniej powiedział, że chciał latać i pewnego dnia spełniło się jego marzenie. Tak samo było ze mną" – powiedział i zaapelował, by studenci WAT nie rezygnowali ze swoich marzeń. Wyróżnienie otrzymał za łączenie medycyny i techniki z badaniami kosmosu oraz za międzynarodowe zasługi edukacyjne.

W hasło #lookup lub jego polski odpowiednik #patrzwgórę nawiązujące do szeroko dyskutowanego w gronie popularyzatorów nauki filmu „Nie patrz w górę” wpisują się prace honorowego doktora WAT Piotra Wolańskiego – emerytowanego profesora Politechniki Warszawskiej. To światowej klasy specjalista w dziedzinie badań nad silnikami spalinowymi, detonacji, wybuchów i astrofizyki. Jest autorem jednej z hipotez powstawania kontynentów – badał zderzenia dużych asteroid z Ziemią i ciałami planetarnymi. Ma ogromne zasługi na rzecz rozwoju polskiej nauki i techniki, szczególnie w dziedzinie eksploracji kosmosu.

W latach 70. większość naukowców nie brała pod uwagę możliwości zderzeń dużych obiektów kosmicznych z Ziemią i z innymi planetami. Piotr Wolański głosił pogląd, że zagłada dinozaurów oraz spektakularne wyginięcie innych istot żywych na Ziemi nastąpiły w wyniku zderzenia naszej planety z asteroidami lub z kometami. W jednym z artykułów, opublikowanych w 1976 r., profesor pisał: „Należy zaznaczyć, że kolizje kosmiczne prowadziły (proporcjonalnie do skali) do częściowej lub całkowitej zagłady życia w miejscu upadku. (...) Tłumaczy to prawdopodobnie przyczyny wielkiego wymarcia bezkręgowców na granicy ery paleozoicznej i mezozoicznej oraz wymarcia gadów olbrzymów na pograniczu ery mezozoicznej i kenozoicznej. (…) Można przypuszczać, że wielkie kolizje kosmiczne asteroid z powierzchnią Ziemi rozgraniczają ery geologiczne – podstawowe etapy w historii jej przekształceń.”. W tym czasie opracował również hipotezy powstania Księżyca oraz kontynentów w wyniku takich zderzeń. Weryfikacji tej hipotezy nastąpiła dopiero po rozpoczęciu współpracy z naukowcami z Wojskowej Akademii Technicznej – współpraca ta trwa od wielu lat i jest wielowątkowa.

Podczas wręczania honorowych doktoratów nie brakowało elementów humorystycznych. Z fragmentu wystąpienia profesora Adama Smolińskiego przygotowanego do wygłoszenia po otrzymaniu doktoratu honoris causa WAT, wynika, że uczony – pionier elektroniki światłowodowej w Polsce – na poważnie zainteresował się elektrycznością już jako dziecko. „Prowadził na przykład badania nad odpornością sieci energetycznych na przeciążenia, zrzucając stalowy gwóźdź na dwa inne wystające z kontaktu. (...) Podobno eksperyment zakończył się brakiem prądu w całym mieście oraz laniem.” (za wspomnieniami Macieja Markowskiego, wnuka profesora).  Profesor  Adam Smoliński był wybitnym specjalistą radiotechniki i elektrotechniki wojskowej. Stworzył cztery szkoły naukowo-dydaktyczne: teorii wzmacniania, materiałów magnetycznych, mikrofalowej elektroniki ciała stałego i techniki światłowodowej.

Pierwszy tytuł „Doctor Honoris Causa” WAT otrzymał laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki. Profesor Nikołaj Basow wysoko cenił profesora Sylwestra Kaliskiego i był jego przyjacielem. W Wojskowej Akademii Technicznej gościł w 1972 roku. Rok później zespół profesora Kaliskiego potwierdził możliwość laserowej mikrosyntezy termojądrowej. Polski eksperyment był siódmą udaną próbą tego typu na świecie – oprócz Związku Radzieckiego, gdzie dokonał tego późniejszy noblista.

Więcej informacji w cyklu #honorowidoktorzyWAT prowadzonym przez Dział Nauki WAT.

Karolina Duszczyk
fot. Image Science & Analysis Laboratory, NASA Johnson Space Center